Η ανθρώπινη λοίμωξη εμφανίζεται κυρίως, όταν αυγά αποβάλλονται με κόπρανα σκύλων, καταπίνονται τυχαία. Τα έμβρυα που απελευθερώνονται εισέρχονται στην κυκλοφορία και μεταφέρονται σε διάφορα όργανα, όπου συγκροτούν υδατίδες κύστεις.
Η ανθρώπινη εχινοκοκκίαση προκαλείται από βρώση αυγών του echinococcus, που απεκκρίνονται σε κόπρανα σαρκοφάγων, που αποτελούν κύριους ξενιστές. Ο άνθρωπος είναι ενδιάμεσος ξενιστής στον κύκλο ζωής του παρασίτου. Υπάρχουν τέσσερα είδη εχινόκοκκου, από τα οποία ο echinococcus granulosus (κυστική υδατίδα νόσος) και ο echinococcus multilocularis (κυψελιδική υδατίδα νόσος) είναι τα κοινά ανθρώπινα παθογόνα.
O echinococcus vogeli και ο echinococcus oligathrus είναι στελέχη ελάσσονος σημασίας.
Echinococcus granulosus.Είναι συχνός στη Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία, στην Κίνα, στην Ανατολική Ευρώπη, στη Ρωσία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στην Ινδία, στη Μεγάλη Βρετανία, στην Αλάσκα, στον ΒΔ Καναδά, σε εστίες των δυτικών ΗΠΑ και στο Μισισιπή, στη Νότια Αμερική.
Η ανθρώπινη λοίμωξη εμφανίζεται κυρίως, όταν αυγά που αποβάλλονται με κόπρανα σκύλων, καταπίνονται τυχαία. Τα έμβρυα που απελευθερώνονται εισέρχονται στην κυκλοφορία και μεταφέρονται σε διάφορα όργανα, όπου συγκροτούν υδατίδες κύστεις.
Η συντριπτική πλειοψηφία των κύστεων εμφανίζεται στο συκώτι (πάνω από 60%). Ο πνεύμονας προσβάλλεται λιγότερο, ενώ σπανιότερα οι υδατίδες κύστεις εγκαθίστανται σε άλλους ιστούς (π.χ. εγκέφαλο, οστά, σκελετικούς μύες, νεφρούς, σπλήνα).
Η συνύπαρξη πολλαπλών κύστεων παρατηρείται σε αρκετούς ασθενείς.
Οι κύστεις αποτελούνται από τρία στρώματα, ένα εσωτερικό με βλαστικά στοιχεία, ένα υποστηρικτικό ενδιάμεσο στρώμα και ένα εξωτερικό που παράγεται από τον ξενιστή.
Οι κύστεις μπορεί να αυξηθούν σε μέγεθος και να γίνουν τεράστιες.
Ηπατικές κύστεις.Η κύστη μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική επί πάνω από 20 χρόνια και να ανακαλυφθεί τυχαία σε υπέρηχο κοιλιάς. Συμπτώματα, όπως πόνος, ναυτία, έμετος συνήθως δεν υπάρχουν, όταν η κύστη έχει μέγεθος κάτω από 10 εκατοστά.
Η πίεση των παρακείμενων ιστών μπορεί να προκαλέσει απόφραξη χοληφόρων, ίκτερο, χολαγγειίτιδα, κίρρωση.
Εάν η κύστη σπάσει αιφνιδίως, μπορεί να προκαλέσει άμεσα αναφυλαξία και θάνατο. Επί βραδείας ρήξης, τα αλλεργικά φαινόμενα αρκετές φορές είναι ηπιότερα, λόγω όμως εκροής του περιεχομένου της κύστης, μπορεί όμως να αναπτυχθεί ίκτερος, κωλικός χοληφόρων, επιμόλυνση πολλών οργάνων.
Πνευμονικές κύστεις.Δεν έχουν συμπτώματα, μέχρι να συμβεί ρήξη ή να αυξηθούν σε μέγεθος. Στις περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται επιπλοκές όπως απόφραξη βρόγχου με δύσπνοια, αναπνευστική ανεπάρκεια, αλλεργία, διαρροή περιεχομένου.
Εγκεφαλικές κύστεις.Προκαλούν συμπτώματα πρωιμότερα λόγω πίεσης του ευαίσθητου εγκεφαλικού ιστού. Ζάλη, πονοκέφαλος, σπασμοί, συμπτώματα αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης, μπορεί να εμφανιστούν.
Κύστεις οστών.Προκαλούν διαβρώσεις και εκδηλώνονται με πόνο και εύκολο κάταγμα. Η σπονδυλική στήλη είναι η συχνότερη εστία προσβολής. Εάν οι κύστεις συνοδευτούν από συμπίεση νωτιαίου μυελού, αναπτύσσονται παραλύσεις.
Η διάγνωση γίνεται με απεικονιστικό έλεγχο (υπέρηχο, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία) και ειδικές εξετάσεις αίματος.
Echinococcus multilocularis.Εμφανίζεται μόνο στο βόρειο ημισφαίριο.
Άγρια σαρκοφάγα (λύκοι, αλεπούδες), αποτελούν τους κύριους ξενιστές, ενώ τα άγρια τρωκτικά είναι οι ενδιάμεσοι ξενιστές. Η ανθρώπινη λοίμωξη προκαλείται κυρίως, από τυχαία κατάποση των αυγών του σκώληκα, που αποβάλλονται σε κόπρανα αλεπούδων ή σκύλων.
Η κύρια εντόπιση των κύστεων είναι στο συκώτι, όπου η κύστη μπορεί να μεθίσταται ή να διηθεί τοπικά με μορφή που προσομοιάζει με νεόπλασμα. Η πρωτοπαθής πνευμονική προσβολή είναι σπάνια.
Η διάγνωση γίνεται με απεικονιστικό έλεγχο (υπέρηχο, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία) και ειδικές εξετάσεις αίματος.
Θεραπεία.Η χειρουργική θεραπεία αποτελούσε στο παρελθόν μονόδρομο, παρά τα υψηλά ποσοστά θνητότητας - μετεγχειρητικών επιπλοκών και υποτροπών. Σήμερα με τα μοντέρνα ανθελμινθικά σχήματα, το ποσοστό των ασθενών που τελικώς χειρουργούνται, μειώνεται διαρκώς.
Πρόληψη
- Μην έχετε τα ζώα σας μέσα στο δωμάτιό σας, αλλά σε δικό τους χώρο
- Μην ταΐζετε τα ζώα σας με εντόσθια
- Να αλλάζετε ρούχα και να καθαρίζεστε μετά από τη συναναστροφή με ζώα
- Να πλένετε τα χέρια σας μετά από τη συναναστροφή σας με ζώα και πριν το φαγητό, πάνω από είκοσι δευτερόλεπτα
- Μην αφήνετε το πρόσωπό σας να έρχεται σε επαφή με ζώα (αποφύγετε φιλιά και εναγκαλισμούς) και μην βάζετε άπλυτα χέρια στο πρόσωπό σας
- Συνεννοηθείτε με τον κτηνίατρο, για προφυλακτική θεραπεία οικόσιτων σκύλων, εάν διαμένετε σε ενδημική περιοχή
- Να πλένετε επαρκώς φρούτα και λαχανικά.
Μοσχοβάκη Αναστασία
Ειδική παθολόγος